Szlak Lublin. Pamięć Zagłady przygotowany został przez Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN” na przypadającą w 2017 r. 75 rocznicę likwidacji getta w Lublinie i rozpoczęcie akcji „Reinherdt”. Szlak obejmuje oznaczenie granic getta na Podzamczu oraz ostatniej drogi lubelskich Żydów prowadzącej na Umschlagplatz, skąd wywieziono do obozu zagłady w Bełżcu ok. 28 tysięcy osób. Na szlaku znalazły się także inne nieupamiętnione dotąd obszary, takie jak dzielnica żydowska na Wieniawie, getto na Majdanie Tatarskim oraz miejsce śmierci dzieci i ich opiekunek z ochronki.
Spacer szlakiem Lublin.Pamięć Zagłady najlepiej zacząć w Ośrodku „Brama Grodzka – Teatr NN” gdzie można odebrać bezpłatny przewodnik po Szlaku Pamięci oraz zobaczyć wystawę „Lublin. 43 tysiące”. Szczegółowe informacje na temat szlaku znajdują się na stronie Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN”.
Długość trasy: 4,1 km
Czas przejścia: 2 godziny
Granica getta jest częścią Szlaku Pamięci, upamiętniającego istnienie w czasie okupacji w Lublinie getta na Podzamczu, utworzonego przez Niemców 24 marca 1941 r. W getcie ogrodzonym płotem z drutu kolczastego zamknięto ok. 35 tysięcy Żydów. Utworzenie getta było fundamentalnym aktem wykluczenia społeczności żydowskiej z życia miasta i jej izolacji od pozostałych mieszkańców.
Oznaczenie granicy getta – płytki betonowe i murale
Na obszarze gdzie przebiegała granica getta, zostały umieszczone 43 betonowe płytki. Ich liczba odnosi się w sposób symboliczny do tego, że przed wojną w Lublinie żyły 43 tysiące Żydów. Ponadto w wybranych miejscach w obrębie terenu getta powstały murale. Tworzą one opowieść o mieście żydowskim w Lublinie – o jego życiu i zagładzie.
Długość trasy: 4,5 km
Czas przejścia: 1,5 godziny
Ta część Szlaku Pamięci upamiętnia drogę, jaką przechodzili Żydzi prowadzeni na rampę kolejową przy ul. Zimnej. Stąd byli wywożeni do obozu zagłady w Bełżcu. Kolumny idących Żydów przechodziły ulicami: Ruską, Kalinowszczyzna, Turystyczną aż do rzeźni miejskiej przy ul. Zimnej, gdzie znajdowała się rampa kolejowa. Miejscem, w którym ich gromadzono przed wymarszem na rampę była synagoga Maharszala. Szlak Pamięci jest wyznaczony przy pomocy 21 płyt z literami alfabetu hebrajskiego, ostatni 22 litera znajduje się w przestrzeni instalacji artystycznej znajdującej się na terenie Umschlagplatzu.
Instalacja „Nie/Pamięć Miejsca”
Jednym z najbardziej znaczących i zapomnianych miejsc w Lublinie, związanych z zagładą Żydów, jest nieistniejąca już rampa kolejowa dawnej rzeźni miejskiej przy ulicy Zimnej.Stąd od 16 marca do 14 kwietnia 1942 r. Żydzi byli wywożeni do obozu zagłady w Bełżcu. Instalacja „Nie/Pamięć Miejsca” na działce znajdującej się na terenie dawnej rampy kolejowej.
Na działce umieszczono metalowy kontener, do którego można wejść od ulicy Zimnej przez przebity mur. Dzięki wyciętym w ścianach kontenera, po obu jego stronach, otworom w kształcie hebrajskich liter, widzimy przestrzeń działki. W dachu kontenera jest wycięta ostatnia litera alfabetu hebrajskiego. Widać przez nią niebo. Przestrzeń, na której powstała instalacja, wydzielono z całego terenu dawnej rampy. Ścianę zamykającą kontener wykonano z zardzewiałej blachy. Rdza ma podkreślać zachodzący tu proces destrukcji i umierania pamięci.
Adres: ul. Zimna