Co łączy unię lubelską a unię brzeską? Jak grekokatolicy musieli walczyć z prawosławnymi o cerkiew przy ulicy Ruskiej? Z jakiego powodu w okresie międzywojennym nie powiódł się pomysł wprowadzenia neounii? Dlaczego to właśnie tutaj za czasów PRL-u zaczęło się kształcenie przyszłych księży greckokatolickich? Kiedy w Lublinie odrodziła się parafia greckokatolicka i kim są dzisiejsi grekokatolicy lubelscy?
Podczas spaceru usłyszymy wiele cytatów z historii mówionej (w tym z nigdy niepublikowanych relacji), literatury pięknej, a nawet jeden fragment sztuki teatralnej. Pomimo tego, że powstanie spaceru poprzedziły solidne badania naukowe (autor korzystał z ponad 200 źródeł), nudno nie będzie – dzieje unitów lubelskich były bardzo, bardzo interesujące.
Scenariusz trasy:
- Wzgórze zamkowe: unia lubelska jako zapowiedź unii brzeskiej. Zygmunt August a idea zjednoczenia Kościołów.
- Cerkiew Przemienienia Pańskiego: stuletnia walka unitów i dyzunitów o świątynie. Latynizacja w Kościele unickim. Klasztor bazylianów i jego kasata po powstaniu styczniowym. Likwidacja unii przez rosyjskiego zaborcę.
- Wzgórze zamkowe 2: misje jezuitów wśród unitów Podlasia i Chełmszczyzny i Lublin jak ich baza operacyjna.
- Kościół św. Wojciecha / Dom Rekolekcyjny: prześladowania grekokatolików przez władze ZSRR i PRL-u. Kongres Osób Świeckich (1990).
- Trybunał Koronny: propagator unii bp Hipacy Pociej, jego oponent książę Konstanty Ostrogski i ich powiązania z Lublinem. Spotkanie Pocieja i Ostrogskiego w 1595 r.
- Archikatedra lubelska: jezuici a unia brzeska. Bernard Maciejowski, Teofil Rutka. Pobity przez studentów jezuickich ks. Jerzy Hilary Kotkowski. Nieudana dysputa w 1680 r.
- Metropolitalne Seminarium Duchowne w Lublinie: kształcenie grekokatolickich kandydatów do kapłaństwa (od 1965 do dziś). Jarosław Madzelan pierwszym grekokatolikiem absolwentem Seminarium. Ikonostas Jerzego Nowosielskiego.
- Kościół pw. Nawrócenia św. Pawła: nabożeństwa greckokatolickie w latach 1960-1980.
- Teatr Osterwy: „Betlejem Polskie” Łucjana Rydla; premiera sztuki w Lublinie.
- Kościół św. Jozafata: neounia w Lublinie. Instytut Misyjny Edwarda von Roppa. Odrodzenie parafii w 1993 r.
